Dit is een column van gastauteur Gea van Renselaar. Gea is bedrijfsadviseur bij Countus Emmeloord, ook onderdeel van de Countus Groep. Daarnaast werkt ze ook op het akkerbouwbedrijf van haar ouders.
Het is dinsdagmorgen, een uurtje of 06:00. Ik kijk om me heen en zie de lucht oranje kleuren van de zonsopkomst. Overal om me heen zijn ramen en op de achtergrond hoor ik een zacht gebrom dat in de kubieke meter waarin ik me bevind de stilte doorbreekt.
Aardappels frezen
Ik ben voor dag en dauw op de trekker gestapt en voor me zie ik de rustige glooiing van de ruggen waarin we de aardappels hebben geplant. Kijk ik achter me, dan zie ik de keurig strak afgemaakte ruggen waarmee we het seizoen door gaan komen. Met de juiste behandeling, de juiste omstandigheden qua vocht en temperatuur laten de aardappels op dit perceel over een paar weken de eerste groene puntjes zien, waarna het met het verstrijken van de tijd steeds meer een groen geheel wordt.
Als je op een mooie voorjaarsdag als deze door de polder rijdt, dan is het een drukte van belang op het land. Beregenen, ruggen trekken, poten, frezen. Elke akkerbouwer grijpt de kans om de mooie omstandigheden optimaal te benutten. Maar als ik dan vanuit de trekker of auto mijn boerencollega’s aan het werk zie, vraag ik me weleens af wat er zich in deze tijd achter gesloten deuren afspeelt.
De impact van corona
Corona heeft natuurlijk een gigantische impact op de sector en individuele bedrijven hebben daar financieel onder te lijden. Vanuit mijn werk als adviseur bij Countus weet ik dat er genoeg ondernemers zijn die door het tweede coronajaar op rij écht in de financiële problemen zitten. Maar dat zie ik aan de buitenkant niet. Ik heb geen idee wie financieel gezien op zijn of haar tandvlees loopt. Of om in de sfeer te blijven: wie op de laatste diesel rijdt.
In zwaar weer zitten
Terwijl ik me in dit rustgevende tempo over het land beweeg, laat ik mijn gedachten gaan over de gesprekken die ik de laatste weken vanuit mijn functie als bedrijfsadviseur heb gevoerd met een aantal ondernemers uit de polder. Ondernemers die dus écht in zwaar weer zitten. Ik denk terug aan de pijn, de frustratie en de emoties die op tafel kwamen. Emoties die een direct gevolg zijn van de zorgen en financiële problemen die zijn ontstaan door corona. Maar corona is niet de basis van het probleem. Het virus brengt het enkel aan het licht.
Deze ondernemers ervaren nu namelijk op pijnlijke wijze dat er niet voldoende slagkracht is. Tegenvallers kunnen ze niet meer opvangen. En dát is het echte probleem.
Maar wat ligt daar dan aan ten grondslag? Het antwoord daarop is niet een enkele reden. Er zijn veel oorzaken die samen de huidige situatie hebben gecreëerd. Een van de grootste frustraties bij ondernemers is de onmacht die ze ervaren op de markt. Hoe kunnen wij ons als kleine en nog kleinere spelers op de markt wapenen tegen supermarkten, fabrieken en grote afnemers? Het voelt of we een speelbal van de grote partijen zijn geworden.
Pieken en dalen
Dat is dan ook de onderliggende pijn en frustratie die voelbaar is bij ondernemers die het financieel lastig hebben. Want dat de akkerbouw financieel pieken en dalen kent, dat weten ze. Dat was een van de consequenties van boer worden. Het hoort er nu eenmaal bij. Maar na die dalen horen ook pieken te komen. En als er met zo’n piek vervolgens niet meer genoeg vaart gemaakt kan worden om door het dal heen te komen, dan zak je terug om uiteindelijk tot stilstand te komen.
Ik schrijf dit niet omdat ik denk dat de sector medelijden nodig heeft, maar omdat ik denk dat de sector als geheel, met alle partijen in de keten, de handen ineen moet slaan om tot werkbare businessmodellen te komen. Plannen waarmee we crisissen als corona kunnen doorkomen en waarmee we de toekomst in kunnen.
Een taak voor de gehele sector
Voor ons uitschuiven heeft geen zin. Want als corona voorbij is, komt er wel weer wat anders. Er ligt hier een taak voor jou, voor mij, en voor iedereen in de sector. We zullen lef moeten tonen en verantwoordelijkheid nemen. De bal ligt óók bij jezelf. Het is nu zoeken naar het moment, de richting, en de kracht om de bal een schop te geven. En wie weet zijn we corona straks nog dankbaar.
Meer weten?
Heb jij ook een agrarisch (familie)bedrijf? En wil je eens sparren over jouw toekomst? Neem dan contact op met Jan Lucas Spijkman.